Schenkingen van liturgische gewaden

De verschillende liturgische gewaden

In dit middeleeuwse schilderij, een zogenaamde Gregoriusmis, wordt het opdragen van de Heilige Mis afgebeeld. Door te klikken op de verschillende liturgische gewaden in het schilderij, krijgt u uitleg over de gewaden die in de middeleeuwen in gebruik waren.

Voorstellingen van de Gregoriusmis waren erg populair in laatmiddeleeuws West-Europa. Het is een verbeelding van een legende rond paus en kerkvader Gregorius de Grote (ca. 540-604). De legende verhaalt hoe tijdens een door Gregorius opgedragen mis een aanwezige door geloofstwijfel werd overvallen. Deze persoon vond het maar moeilijk te geloven in de transsubstantiatie, de opvatting dat het brood en de wijn van de eucharistie daadwerkelijk, maar niet zichtbaar, veranderen in het lichaam en bloed van Christus. Gregorius verzocht God daarom om een teken, waarop Christus boven het altaar verscheen.

In bovenstaand schilderij wordt de leer van de transsubstantiatie aanschouwelijk gemaakt: Christus' bloed stroomt in de miskelk op het altaar. Zijn bloed vloeit eveneens naar het vagevuur naast het altaar, waarmee het daarin aanwezige zieltje – dat verdacht veel wegheeft van het gebedsportret linksonder – verlost zal worden.

Naast de leer van de transsubstantiatie wordt ook het ceremonieel van de mis in het schilderij getoond. De priester, Gregorius, knielt in vol ornaat midden voor het altaar. Hij wordt geassisteerd door twee kardinalen, een diaken met een wierookvat en een subdiaken met een altaarbel en canonkaars. Behalve Gregorius zijn ook de drie andere westerse kerkvaders afgebeeld: Ambrosius, Hieronymus en Augustinus. Zij hebben allen een aureool en worden vergezeld van hun attributen, respectievelijk een gesel, een leeuw en een brandend hart.

Vorige: Kleuren van liturgische gewaden

Volgende: Onderkleding